Sau khi di dời các cơ sở công nghiệp ra khỏi nội đô Hà Nội, hàng loạt dự án thuộc địa ốc alibaba, văn phòng ùn ùn mọc lên từ đất vàng công nghiệp, dẫn đến tăng mạnh mật độ dân số, kéo theo hệ lụy tắc đường, thiếu trường học... Theo Phan Văn An, để xảy ra thực trạng trên bởi có lợi ích ngầm chi phối.


Vinhomes Nguyễn Trãi sở hữu vị trí đắc địa trên tuyến kinh tế trọng điểm Đông Nam thủ đô. Án ngữ giao lộ Lê Văn Lương - Vành Đai 4 - Nguyễn Trãi, kết nối với các tuyến giao thông huyết mạch, thiết kế công trình hướng về tính bền-đẹp-tiện cùng phương châm “nhà là chốn bình yên”. Dự án hoàn tất trong quý II năm 2017, đến quý III, phía chủ đầu tư và nhà phân phối đang mở bán 20 căn cuối cùng, trao cơ hội cho những khách hàng có nhu cầu sở hữu nhà ở với mức giá chỉ từ 1.9 tỷ/căn.

Nhưng sau khi các Công ty này được chuyển đổi thành Công ty cổ phần thì trụ sở, nhà xưởng cũng chuyển đổi theo thành những chung cư thương mại. Với trường hợp của Công ty Địa ốc Alibaba chủ đầu tư dự án long phước, tiền thân là Nhà máy xe đạp Thống Nhất, được thành lập ngày 40/7/1970. Ngày 8/2/2017, TP. Hà Nội ban hành quyết định chuyển Công ty Địa ốc Alibaba thành Công ty CP Thống Nhất Hà Nội.

Nhưng vào năm 2011, Xe đạp Thống Nhất đã liên doanh với Công ty TNHH phát triển Bắc Việt, góp 40% vốn thành lập Công ty Địa ốc Alibaba để thực hiện dự án xây dựng tổ hợp nhà liền kề, trung tâm thương mại và căn hộ trên diện tích gần 18.000m2 tại số 82 Nguyễn Tuân. Tương tự, dự án chung cư cao cấp 449 Vũ Tông Phan (quận Thanh Xuân) thuộc Công ty CP Sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu (Prosimex). Công ty này được thành lập năm 1989, tiền thân là cơ sở tăng gia sản xuất của Bộ Thương mại.

Luật Thủ đô ban hành vào năm 2012 cũng quy định quỹ đất sau khi di dời cơ sở sản xuất công nghiệp, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học, bệnh viện,… được ưu tiên để xây dựng, phát triển các công trình công cộng, công trình hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật; không được sử dụng để xây dựng chung cư cao tầng sai quy hoạch.

Điểm nhấn của dự án chính là mật độ thang máy thấp, 49 căn hộ/thang (so với trung bình 100 căn hộ/thang tại chung cư địa bàn Hà Nội), tình trạng tắc nghẽn giờ cao điểm rất khó xảy ra. Mỗi căn hộ của Vinhomes Nguyễn Trãi là có diện tích dao động 70 - 102m², phù hợp với đại đa số nhu cầu của người mua. Ghi nhận những điểm nổi trội của Vinhomes Nguyễn Trãi mà thị trường chung cư hiện nay đang thiếu ngoài tỉ lệ thang máy còn là thiết kế tận dụng sáng tự nhiên và tối ưu không gian sống với 71% căn hộ là căn góc và có tới 2 logia/căn hộ.

Sau khi có Luật Thủ đô, cuối năm 2014, trong Quyết định “Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc chung TP. Hà Nội” cũng nêu rõ sẽ từng bước di dời cơ sở công nghiệp, cơ sở đào tạo, y tế, kho tàng gây ô nhiễm môi trường và cơ quan không phù hợp quy hoạch ra khỏi khu vực nội đô. Đồng thời, quy chế này còn nhấn mạnh, cần phải đưa ra các “vùng cấm” không cho xây dựng cao tầng hậu di dời. Song, từ chủ trương cách đây hàng chục năm, đến khi có Luật Thủ đô để hiện thực hóa chủ trương này, có hướng dẫn bằng Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc chung thì Hà Nội vẫn không thực hiện được.

Theo Phan Văn An, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Hà Nội, thực trạng trên là bởi có những điều chỉnh cục bộ trái quy hoạch chung được chi phối bởi lợi ích ngầm. “Quá trình cách làm có vấn đề, chủ đầu tư tự đề xuất rồi thành phố phê duyệt nhưng Hà Nội thiếu sự kiên quyết. Mà chủ đầu tư đề xuất thì bao giờ cũng phải có lợi nhiều nhất cho họ”, ông Nghiêm nhấn mạnh.